श्रीलंका संकट: संकट बढ्दै जाँदा गोटाबाया राजापाक्षेको भाषणले जनतालाई आश्वस्त बनाउन असफल
श्रीलंका संकट: संकट बढ्दै जाँदा गोटाबाया राजापाक्षेको भाषणले जनतालाई आश्वस्त बनाउन असफल
श्रीलंकाका राष्ट्रपति गोटाबाया राजापाक्षेको बुधबार रातिको भाषणको आलोचना भएको छ, जसमा उनले राजीनामाको आह्वानलाई बेवास्ता गरे र व्यवस्था पुनर्स्थापित गर्ने वाचा गरे।
गत महिना विरोध सुरु भएपछि आफ्नो पहिलो राष्ट्रिय सम्बोधनमा, उनले राष्ट्रपतिको केही शक्ति संसदलाई सुम्पने प्रस्ताव गरे, तर कुनै समय तालिका तय गरेनन्।
अभूतपूर्व आर्थिक संकटका कारण उनलाई राजीनामा दिन आह्वान गर्ने श्रीलंकालीहरू प्रभावित भएनन्।
धेरैले भाषणले वास्तविक मुद्दाहरूलाई सम्बोधन गर्न सकेन भने।
"गत ३० दिनदेखि तपाई कहाँ हुनुहुन्थ्यो? मानिसहरूसँग औषधि छैन, मानिसहरूसँग खाना छैन, सम्पूर्ण देश ठप्प छ," कोलम्बोका एक प्रदर्शनकारी कविन्द्या थेनाकुनले बीबीसीलाई बताइन्।
"उहाँले सुझाव दिनुभएको सुधारहरू हामीलाई चाहिने कुरा होइनन्। हामीलाई अहिले [राष्ट्रपति] पदबाट राजीनामा दिन आवश्यक छ। गोटाबाया राजापाक्षेले त्यो बुझ्दैनन् भन्ने कुराले मेरो दिमागलाई छक्क पार्छ।"
सोशल मिडियामा, धेरैले यस हप्ताको सुरुमा प्रधानमन्त्री महिन्दा राजापाक्षे - राष्ट्रपतिका भाइ - को राजीनामालाई उल्लेख गरे किनभने उनीहरूले उनलाई पनि छोड्न आह्वान गरे। बिहीबार बिहान एउटा ट्विट पढ्नुहोस्, "एक तल। किक आउट गर्न थप एक।"
"तपाईंले आफ्ना मन्त्रीहरू र आफ्नै भाइ महिन्दालाई उनीहरूका गुण्डाहरूलाई आतंकको लहर सुरु गर्न प्रभाव पार्ने सल्लाह दिनुपर्थ्यो। यदि तिनीहरूको मूर्खता नभएको भए, श्रीलंकाले हिंसाको लहर अनुभव गर्ने थिएन," अर्को ट्वीटमा लेखिएको छ।
महिन्दा राजापाक्षेका समर्थकहरूले सरकार विरोधी प्रदर्शनकारीहरूमाथि हमला गरे र हजारौं भेला भएका दुईवटा विरोध स्थलहरू ध्वस्त गरेपछि सरकार विरुद्धको हप्ताको शान्तिपूर्ण विरोध प्रदर्शन सोमबार हिंसक भयो।
जेठो राजापाक्षे भाइले केही समयपछि प्रधानमन्त्री पदबाट राजीनामा दिए पनि आक्रोशित भीडले परिवारको सम्पत्ति र उनीहरूलाई समर्थन गर्ने अन्य राजनीतिज्ञहरूलाई लक्षित गर्दै आएका छन्।
सोमबार र मंगलबार राति हिंसात्मक घटना भएको बताइएको छ । कोलम्बो नजिकैका पसलहरू, साथै महिन्दा राजापाक्षेका छोराहरूको स्वामित्वमा रहेको रिसोर्टमा आगजनी गरिएको थियो।
दुई पटक राष्ट्रपति भइसकेका पूर्वप्रधानमन्त्री अहिले आफ्नै सुरक्षाका लागि देशको उत्तरपूर्वमा रहेको नौसैनिक बेसमा लुकेर बसेको सेनाले पुष्टि गरेको छ ।
अदालतले उनलाई, उनको छोरा र उनका १५ सहयोगीलाई देश छोड्न प्रतिबन्ध लगाएको छ।
लुटेराहरूलाई देख्नेबित्तिकै गोली हान्ने आदेशसहित श्रीलंकाभर सुरक्षा बलहरू तैनाथ गरिएका छन्।
गोटाबाया राजापाक्षेले हिंसालाई उत्प्रेरित गर्न सरकार समर्थकहरूको भूमिकाको बारेमा कुनै उल्लेख गरेनन्, केवल भीडको कार्यको निन्दा गर्दै र उनीहरू विरुद्ध कानूनको पूर्ण बल ल्याउने वाचा गरे।
पसल, व्यवसाय र कार्यालयहरू बन्द गर्ने राष्ट्रव्यापी कर्फ्यू बिहीबार बिहान केही घण्टाको लागि हटाइएको थियो, तर दिउँसो पुन: लागू गरिनेछ।
कोलम्बोमा रहेको बीबीसीका अन्बरासन इथिराजनले कर्फ्यू हट्नुअघि नै बासिन्दाहरू पेट्रोल पम्पबाहिर लाइनमा बस्न थालेको रिपोर्ट गर्छन्। अत्यावश्यक वस्तु किन्न मानिसहरु बाहिर निस्किएकाले सडकमा सवारीसाधनको चाप बढेको छ ।
खाद्यान्न र इन्धन जस्ता आधारभूत वस्तुहरू सकिएर वा किन्न नसकिने भएपछि श्रीलङ्काहरू निराश छन्।
यसको डरलाग्दो आर्थिक अवस्थाले श्रीलंकाको रुपैयाँलाई डुबाएको छ, जसले खाद्यान्न, इन्धन र चिकित्सा आपूर्तिहरू जस्ता आधारभूत वस्तुहरूको गम्भीर अभाव उत्पन्न गराएको छ।
सरकारले कोविड महामारीलाई दोष दिन्छ, जसले श्रीलंकाको पर्यटक व्यापारलाई मारेको छ - यसको सबैभन्दा ठूलो विदेशी मुद्रा कमाउने मध्ये एक।
यसले तीन वर्षअघि गिर्जाघरहरूमा भएका शृङ्खलाबद्ध बम आक्रमणबाट पर्यटकहरू डराएको पनि बताउँछ।
यद्यपि, धेरै विज्ञहरूले आर्थिक कुप्रबंधनलाई दोष दिन्छन्।
राजापाक्षे परिवार विरुद्ध ठूलो आक्रोश छ। महिन्दा राजापाक्षेले आफ्ना आफन्तहरूलाई आफ्नो आर्थिक लाभका लागि देशको सम्पत्ति लुट्ने बाटो प्रशस्त गरेको धेरैले विश्वास गर्छन्।
सबै राष्ट्रपतिका भाइहरू, साथै उनका केही भतिजाहरूले सरकारमा प्रमुख पदहरू सम्हालेका थिए, निरन्तर विरोध प्रदर्शनले उनीहरूलाई पद छोड्न बाध्य तुल्याए।
राजनीतिक विकल्प के हो ?
आफ्नो राष्ट्रव्यापी सम्बोधनमा, श्री राजापाक्षेले संसदमा बहुमत प्राप्त गर्ने र नयाँ मन्त्रिपरिषद्को नेतृत्व गर्ने नयाँ प्रधानमन्त्री नियुक्त गर्ने बताएका थिए।
अग्रपंक्तिमा श्रीलंकाको राजनीतिक परिदृश्यमा दशकौंदेखि रहेर प्रधानमन्त्रीको रूपमा धेरै कार्यकाल सेवा गरिसकेका रनिल विक्रमासिङ्घे हुने अनुमान गरिएको छ।
यदि उनी नियुक्त भएमा, विज्ञहरू भन्छन् कि उनले राजापाक्षे परिवारको सुरक्षा र उनीहरूले अनुरोध गर्न सक्ने कुनै पनि सुरक्षित मार्गको ग्यारेन्टी गर्न सक्नेछन्। तर उहाँ प्रतिपक्ष वा जनतामा सर्वव्यापी पक्षमा छैनन्।
गोताबाया राजापाक्षेले यसअघि नै एकता सरकार गठनका लागि अन्य राजनीतिक दलसँग वार्ता गरिरहेको बताएका थिए । तर प्रमुख प्रतिपक्षी दलले राष्ट्रपति पद त्याग नगरेसम्म अन्तरिम प्रशासनको हिस्सा नहुने बताए ।
राजनैतिक गतिरोध आयो जब श्रीलंकाले अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) सँग बेलआउट प्याकेज निकाल्ने प्रयास गरेको छ - टापुको $ 81 बिलियनको अर्थतन्त्र दिवालिया हुने नजिक छ।
यसले ठूलो पूर्वाधार परियोजनाहरूको लागि भुक्तान गर्ने चीनबाट ऋण सेवा गर्न नसक्ने कारणले यसको विदेशी ऋण भुक्तानीहरू स्थगित गरेको छ।
महामारीले अत्यावश्यक पर्यटन क्षेत्रलाई असर गरेको र श्रीलंकाको आम्दानी र विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा कमी ल्याएको बेला विज्ञहरू भन्छन् कि २०१९ मा जनवादी कर कटौती र २०२१ मा रासायनिक मलमा विनाशकारी प्रतिबन्धले बाली उत्पादनलाई ध्वस्त पारेको कारण समस्या बढेको छ।
No comments